اگر فرزند نوجوان داشته باشید، فکر این که او مواد مخدر مصرف کند، موجی از احساسات شدید و آزار دهنده را در وجود شما بر می انگیزد، خشم، ترس، ناامیدی، و احساس بی پناهی تنها برخی از این احساسات هستند.

مشکل اینجاست که، در موقعیتی با چنین آشوب روحی ناشی از کشف احتمال اینکه در حال زندگی با فردی معتاد هستید، باید بتوانید مشخص کنید که آیا واقعا نوجوان شما مواد مصرف می کند یا اینکه شما زیادی منفی باف هستید. بستن درها، تغییرات مداوم در روحیه، یا پنهان کاری می توانند صرفا رفتارهای معمول یک نوجوان برای دفاع از حریم خصوصی خود باشند، ولی همچنین می توانند نشانه هایی باشند از مسئله ای ناگوار. اما چگونه حقیقت را دریابیم؟

جواب ساده ای برای این سوال وجود ندارد، اما راه هایی وجود دارند تا بتوانید مشخص کنید که آیا فرزند شما مواد مصرف می کند.

باید از او بپرسید
مستقیم ترین راه برای خلاص شدن از نگرانی ها این است که از فرزند خود مستقیما بپرسید. این بهترین قدم ابتدایی است اگر نگران مصرف مواد مخدر توسط فرزند خود هستید. اما پیش از آنکه این کار را انجام دهید، باید به مسائل زیر توجه داشته باشید:

باید دلایل روشن و منطقی برای اینکه چرا فکر می کنید نوجوان مواد مصرف می کند، داشته باشید. نمونه های مشخصی داشته باشید که بتوانید به آنها استناد کنید.
برای پیامد های احتمالی آماده باشید، اگر قبول کردند که مواد مصرف می کنند، چه خواهید کرد و چه خواهید گفت؟ اگر خشمگین و احساساتی شدند چه خواهید کرد؟
چگونه این مسئله را به آنها انتقال خواهید داد که بیشتر نگران او هستید و می خواهید به او کمک کنید تا اینکه او را تنبیه و مجازات کنید؟
اگر نمی دانید چگونه مسئله را با فرزند خود مطرح کنید، پرسیدن این که مصرف مواد مخدر چقدر در مدرسه شایع شده است می تواند شروع خوبی باشد، یا این که نظر دوستان او در باره ی مصرف مواد مخدر والکل چیست؟ نوجوانان بیشتر مایل هستند درباره ی دیگران صحبت کنند تا خودشان. این گفت وگو به شما نگرشی از گرایش های و عادات دوستان و همسالان فرزند شما خواهد داد و همچنین دیدی بهتر از زمینه ی فکری خود او پیدا خواهید کرد.

اگر احساس کردید بحث زیادی کشدار شده و چیز بیشتری متوجه نمی شوید، می توانید گفت و گو را با پرسیدن این که آیا آنها تابحال در حظور او الکل یا مواد مخدر مصرف کرده اند، و سپس بررسی کنید که آیا کسی به او مصرف مواد مخدر را پیشنهاد داده است یا خیر. اگر پاسخ او مثبت بود، شما می توانید بپرسید که آیا امتحان کرده اند، و این که آیا بیشتر از یک بار اتفاق افتاده است و سوالاتی از این دست را بپرسید. پس شما نقطه ی اتکایی برای مطرح کردن نگرانی بزرگتر خود در مورد احتمال مصرف مداوم او و مشکل احتمالی دارید.

علارغم تلاش شما، اما این احتمال وجود دارد که بخشی از حرف های او و یا تمام آن دروغ باشد. اگر فکر می کنید انکار کردن های نوجوان حقیقت ندارد به آنها دوباره گوشزد کنید که چرا فکر می کنید که آنها حقیقت را بیان نمی کنند، و به آنها به آنها فرصت دهید تا پذیرفته و یا نگرانی شما را برطرف سازند.

همچنین این مسئله اهمیت دارد که آنها را متوجه کنید که اگر بپذیرند که مشکلی وجود دارد تحمل شنیدن آن را دارید، اما اگر دروغ بگویند مشکلات دیگری در رابطه ی شما با او به وجود خواهد آمد. در نهایت اگر نمی خواهند و یا نمی توانند حقیقت را برای شما بیان کنند، کار زیادی برای وادار کردن او از دست شما ساخته نخواهد بود (بسیاری از بزرگسالان با مشکل اعتیاد به مواد مخدر زمان طولانی را صرف دروغ گفتن به خود و دیگران می کنند).

اگر پذیرفتند که مواد مخدر مصرف می کنند، بنابراین اولین پاسخ شما تشکر از صداقت او خواهد بود. پاسخ بعدی به او نباید پرسیدن”چرا؟” باشد، بلکه بجای آن چیزی شبیه به “این موضوع خیلی مرا نگران می کند، از این کاری که انجام می دهی چه احساسی داری؟” بهتر خواهد بود، چنین پاسخی از طرف شما توانایی شما برای ایستادگی در برابر این حقیقت را به نمایش می گذارد، و زمینه را برای ادامه ی گفت و گو فراهم می سازد.

توجه داشته باشید که با اینکه دروغ گفتن در باره ی مصرف مواد مخدر معمول است، برخی اوقات والدین به شدت نگرانند که فرزند آنها به دروغ مصرف مواد مخدر را انکار می کنند، در حالی که اینگونه نیست و نوجوان حقیقت را بیان کرده است. اگر پاسخ او در باره ی کارهایی که شک شما را برانگیخته اند قانع کننده باشند سعی کنید آنها را باور کنید.

از نزدیکتر مسئله را بررسی کنید
اگر هنوز شک شما برطرف نشده است، و نوجوان نیز مصرف مواد مخدر را همچنان انکار می کند، بنابراین شما باید از نزدیکتر این مسئله را بررسی کنید.

برخی از کارهایی که می توانید انجام دهید از این قرار هستند:

با معلمان او صحبت کنید و ببینید که آیا آنها متوجه موضوعی شده اند.
مراقب پول های خود باشید و دسترسی او را به پول ها مورد توجه قرار دهید
به تغییرات در هزینه های آنها توجه کنید
هنگامی که از خانه بیرون می رود بررسی کنید که به جایی رفته باشد که به شما گفته است، برای مثال می توانید با والدین دوست او تماس گرفته و مطمئن شوید که به آنجا رفته است.
اتاق او را بگردید (با او صادق باشید و با صراحت در حضور آنها این کار را انجام دهید و یا به آنها بگویید که اتاق او را گشته اید). حریم خصوصی برای نوجوان اهمیت زیادی دارد، و نباید برای مسائل غیر ضروری آن را نقض کرد، اما خطری که در این موضوع و جود دارد این کار شما را توجیه می کند.

منبع:کانون مشاوران ایران-مصرف مواد مخدر در نوجوانان

سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد

آیا شما کسی را می شناسید که به مواد مخدر اعتیاد داشته باشد؟ علائم هشدار دهنده را بررسی کنید و یاد بگیرید که چگونه اعتیاد ایجاد می شود.

درک اعتیاد
افراد از تمام اقشار ممکن است بدون در نظر گرفتن سن، نژاد، پیشینه یا دلیلی هنگام شروع به مصرف مواد، مشکلاتی را تجربه کنند.

برخی از روی کنجکاوی یا وقت گذرانی با دوستان یا برای کاهش اختلالات روانی مانند استرس، اضطراب یا افسردگی، داروهای مخدر را تفریحی آزمایش می کنند.

بنابراین، فقط مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین یا هروئین نیست که اعتیاد آورند، بلکه داروهای تجویزی مانند مسکن ها، قرص های خواب آور و آرام بخش مشکلات مشابهی ایجاد می کنند.

در واقع، بعد از ماری جوانا، مسکن‌های تجویزی بیشترین آمار اعتیاد را در ایالات متحده دارند و مرگ افراد بر اثر مصرف بیش از حد این مسکن ها، بیشتر از تلفات تصادفات رانندگی و با اسلحه است. اعتیاد به مسکن‌های افیونی می‌تواند آنقدر قوی باشد که به سوء مصرف هروئین تبدیل شده است.

زمانی که مصرف مواد مخدر به اعتیاد تبدیل می شود
البته، مصرف مواد مخدر، چه غیرقانونی و چه با نسخه، به طور خودکار منجر به اعتیاد نمی شود. برخی از افراد داروهای تفریحی یا تجویزی مصرف می کنند، بدون اینکه اثرات منفی را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر به آسیب جدی که مواد به سلامت و رفاه آنها وارد می کند، پی برده اند.

اعتیاد کمتر، به نوع و مقدار یا دفعات ماده مصرفی مخدر شما ربط داشته و بیشتر به عواقب آن رابطه دارد،اگر مصرف مواد مخدر باعث ایجاد مشکلاتی در محل کار، مدرسه، خانه یا در روابط شما شده، احتمالاً مشکل سوء مصرف مواد یا اعتیاد دارید.

اگر در مورد مصرف مواد مخدر خود یا یکی از نزدیکانتان نگران هستید، یادگیری نحوه ایجاد سوء مصرف و اعتیاد به مواد مخدر و اینکه چرا چنین تأثیر قدرتمندی دارد، به شما در نحوه برخورد با مشکل کمک می کند.

تشخیص اینکه مشکل دارید، اولین قدم در مسیر بهبودی است، قدمی که شجاعت و قدرت فوق العاده ای می خواهد. رویارویی با مشکل خود بدون به حداقل رساندن موضوع یا بهانه آوردن می تواند ترسناک و سخت باشد، اما ترک مواد شدنی است.

اگرآماده دریافت کمک هستید، این نشانه خوبی است که بیانگر این است که می توانید بر اعتیاد خود غلبه کنید و یک زندگی رضایت بخش و بدون مواد مخدر برای خود بسازید.

عوامل خطر برای اعتیاد به مواد مخدر
در حالی که هر کسی در اثر مصرف مواد مخدر ممکن است دچار مشکل شود، آسیب پذیری در برابر اعتیاد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. عوامل خطری که باعث افزایش آسیب پذیری شما می شوند ، عبارتند از:

سابقه خانوادگی اعتیاد
سوء استفاده، غفلت یا سایر تجربیات آسیب زا
اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب
استفاده زودهنگام از داروها
روش مصرف سیگار کشیدن یا تزریق یک دارو ممکن است اعتیادآور بودن آن را افزایش دهد.
افسانه ها و حقایق در مورد اعتیاد
شش افسانه رایج
افسانه ۱: غلبه بر اعتیاد ارادی است. در صورت تمایل می توانید مصرف آن را متوقف کنید.
واقعیت: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد مخدر باعث تغییر مغز می شود که منجر به هوس شدید و اجبار به مصرف می شود. این تغییرات مغزی ترک را حتی با اراده قوی بسیار دشوار می کند.

افسانه ۲: استفاده از داروهایی مانند مسکن های اپیوئیدی بی خطر است زیرا معمولاً توسط پزشکان تجویز می شود.
واقعیت: به عنوان مثال، استفاده کوتاه مدت از مسکن های مخدر باعث کاهش درد شدید پس از تصادف یا جراحی می شود.

با این حال، استفاده منظم یا طولانی مدت از مواد افیونی منجر به اعتیاد می شود. استفاده غلط از این داروها یا مصرف داروهای شخص دیگری عواقب خطرناک و حتی کشنده به دنبال دارد.

منبع:مرکز مشاوره و روانشناسی مشاورانه-سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد

مصرف مواد مخدر
(عنوان های جایگزین: وابستگی، وابستگی به مواد مخدر)

وابستگی شیمیایی عبارت از اعتیاد فیزیکی و (یا) روان شناختی بدن به یک ماده روان گردان (ایجاد کننده تغییر در وضعیت روانی یا ایجاد کننده یک درک نادرست) می باشد که برای مثال می توان به مواد مخدر، الکل یا نیکوتین اشاره کرد.

وابستگی فیزیکی به این مواد شیمیایی به عنوان داروهای تجویز شده یا الکل، ریشه در استفاده مکرر از آنها دارد که به تدریج منجر به افزایش آستانه تحمل بدن یا توانایی بدن برای مطابقت یافتن با این دارو (یا مواد مخدر) می شود.

بنابراین بتدریج باید دوزهای بیشتری از این مواد استفاده شود تا فرد بتواند به تاثیرات مورد دلخواه خودش دست پیدا کند که این تاثیرات شامل تسکین افسردگی یا اضطراب به صورت موقتی یا القاء رضایت یا خوشحالی می باشد.

در صورتیکه دوز مصرفی فرد افزایش پیدا نکند، این امکان وجود دارد که علائم ترک این مواد در فرد بروز پیدا کند.

دو مورد از رایج ترین موارد مربوط به وابستگی شیمیایی عبارت از الکلیسم و اعتیاد به داروهای غیر مخدری مربوط به سیستم عصبی مرکزی می باشند.

این داروها شامل باربیتوریک (barbiturates) های دارای تاثیر کوتاه مدت و میان مدت، همانند سکو باربیتال، پنتو باربیتال و آما باربیتال (secobarbital, pentobarbital and amabarbital)، مسکن هایی همانند کلوردیازپوکساید، دیازپام، مپروبامیت و متاکولون (chlordiazepoxide, diazepam, meprobamate and methaqualone) و آمفتامین هایی همانند مت آمفتامین و دکسترو آمفتامین (methamphetamine and dextroamphetamine) می باشند.

مشخصات وابستگی به این مواد شامل تمایل یا نیاز شدید به ادامه مصرف این مواد، تمایل دوره ای به افزایش دوز مصرفی این مواد و وجود داشتن یک نیاز روانی و فیزیکی به تاثیرات این مواد برای حفظ هموستاسیز (homeostsis، توازن فیزیکی) می باشد.

افرادی که به یک نوع ماده مخدر وابستگی پیدا می کنند، ممکن است انواع دیگری از داروهای روان گردان را هم مصرف کنند تا این مواد بر روی احساسات و درک آنها تاثیرگذار باشد.

وابستگی شیمیایی
وابستگی شیمیایی
افرادی که مواد مختلفی را مصرف می کنند، ممکن است به صورت متناوب از باربیتوریک ها (مواد آرامش دهنده) و آمفتامین ها (مواد افزایش دهنده خوشحالی) استفاده کنند.

زیاده روی در مصرف هر دو مورد باربیتوریک ها و الکل می تواند منجر به ایجاد یک مستی (مسمومیت) شود که علائم مشابهی با مهارت های روانی یا روانی – حرکتی معیوب دارد.

مصرف همزمان باربیتویک ها و الکل منجر به افزایش تاثیر هر دو آنها می شود؛ به همین دلیل تاثیر مصرف دو مواد به طور همزمان، قوی تر از جمع تاثیر مصرف آنها به صورت مجزا می باشد.

ترک ناگهانی مواد مخدر می تواند منجر به بروز علائم مرتبط با روان آشفتگی الکلی شود که شامل تکانش سریع، افزایش فشار خون، عرق ریزی مکرر، هذیان گویی پارانویایی و توهمات می باشند.

درمان وابستگی شیمیایی (که به عنوان سم زدایی شناخته می شود) فقط باید با نظارت یک ناظر بالینی صورت بگیرد؛ معمولا سم زدایی در بیمارستان انجام می شود.

برنامه های سم زدایی می توانند محدود به برنامه های درمان روان شناختی یا گسترده تر از آن باشند و معمولا هر دو مورد متخصصان بالینی و روان شناختی در این پروسه مشارکت می کنند.

روان درمانی فردی و گروهی نقش مهمی در کمک به درمانجو برای تحمل کردن علائم فیزیکی ترک و فشارهایی را دارد که فرد باید برای ترک اعتیاد خودش تحمل کند.

منبع :کانون مشاوران ایران-وابستگی شیمیایی